KOMIKS POLSKI

„Komiks” numer 8(26)/1993.    W latach 90. duże zasługi dla popularyzacji w Polsce komiksu zachodnioeuropejskiego, szczególnie frankofońskiego, miał magazyn „Komiks”, powstały na bazie wydawanego od 1987 przez RSW „Prasa-Książka-Ruch” „Komiksu-Fantastyki”, kwartalnego dodatku do miesięcznika literackiego „Fantastyka”. Zastępcą redaktora naczelnego „Fantastyki” i prowadzącym „Komiks-Fantastykę” był Jacek Rodek a sekretarzem redakcji Maciej Parowski. W kwartalniku publikowano zazwyczaj cały album oraz publicystykę. W pierwszych numerach ukazały się dwa pierwsze tomy z serii Funky Koval , autorstwa Parowskiego, Rodka i Bogusława Polcha oraz cztery pierwsze tomy z serii Yans , autorstwa André-Paula Duchâteau i Grzegorza Rosińskiego. W drugiej połowie 1989 wydano dwa pierwsze tomy z serii Rork Andreasa Martensa. W 1989 i 1990 pojawiły się numery publicystyczne. Znalazły się w nich teksty krytyczne i analityczne, autorstwa m.in. stale obecnych na łamach magazynu Jerzego Szyłaka i Ma...

Okładka pierwszego (i jedynego) tomu „Elektry” Franka Millera i Klausa Johnsona. 1989 rok. Nakład: 200.000 egz. Podczas transformacji ustrojowej zlikwidowano monopol państwowy, którego symbolem była Robotnicza Spółdzielnia Wydawnicza „Prasa-Książka-Ruch”. Do Polski zaczęły wchodzić zagraniczne koncerny medialne. Powstały nowe wydawnictwa komiksowe, w większości prywatne, nierzadko z z obcym albo mieszanym kapitałem. Polscy czytelnicy uzyskali dostęp do nieznanych im dotąd komiksów amerykańskich oraz frankofońskich. W 1989 Studencka Oficyna Wydawnicza ZSP „Almapress” wypuściła piracki tom Superman. 50 lat . Była to kompilacja różnych historii z udziałem tego bohatera, przerysowana z komiksów amerykańskich. W tym samym roku powstało wydawnictwo AS Editor Ltd, które wprowadziło na rynek komiksy takie jak Conan Saga , Indiana Jones , Tomek Grot (z rysunkami Bogusława Polcha) i Elektra . Drukowano je w nakładach zbliżonych do tych z czasów PRL'u, co doprowadziło do szybkiego upadku te...

Durchbruch. Edition Comic Art im Carlsen Verlag, 1990. Rysunek na okładce: Enki Bilal. Komiks funkcjonuje przede wszystkim w powieleniu. Twórcy komiksów z okresu PRL’u, a więc sprzed rewolucji cyfrowej, w znacznie większym stopniu niż literaci, czy na przykład artyści działający w obszarze sztuk wizualnych, powiązani byli z instytucjami organizującymi proces wydawniczy. Drugoobiegowa literatura drukowana była m.in. na różnego rodzaju powielaczach. Malarstwo i rzeźbę wystawiano w pracowniach oraz prywatnych mieszkaniach. Artyści niezależni najczęściej dobrowolnie lokowali się na marginesie obiegu instytucjonalnego, a więc poza tzw. „rezerwatem” (tym terminem Janusz Sławiński określał obszar wolności twórczej stworzony za cenę podporządkowana się politycznego). Zachowywali autonomię, jednocześnie godząc się na przykład na życie w ubóstwie. Ich dzieła w różny sposób docierały do odbiorców. Tego rodzaju praktyki nie były spotykane wśród twórców komiksu, którzy najczęściej dobrze funkcjonow...

Na ziemiach polskich formy poprzedzające komiks nowoczesny pojawiły się w połowie XIX wieku. Za prekursorów można uznać m.in. Artura Bartelsa i Franciszka Kostrzewskiego. Bartels jest autorem opowiastek w obrazkach pt. Łapigrosz (wraz z Cyprianem Norwidem), Pan Eugeniusz i Pan Atanazy, człowiek postępowy , wydanych w 1858 roku w Paryżu przez Jana Wilczyńskiego, w serii rycin pt. Albumy wileńskie . Kostrzewski publikował m.in. w warszawskim „Tygodniku Illustrowanym”. W roku 1859 ukazała się jego Historia jedynaczka w 32 obrazkach (według pomysłu Leona Kunickiego) a w 1860 Historia jedynaczki w 22 obrazkach . Opowiastki o ludziach rozpieszczanych w dzieciństwie.    Ogniem i mieczem, czyli Przygody szalonego Grzesia, „Szczutek” nr 10, 1919, scen. S.Wasylewski, rys. K. Mackiewicz   Za pierwszy polski komiks uznaje się Ogniem i mieczem, czyli Przygody szalonego Grzesia – powieść współczesną , autorstwa Kamila Mackiewicza (rysownika) oraz Stanisława Wasylewskiego (scenarzysty...

R. F. Outcault, kadr z komiksu The Yellow Kid and His New Phonograph , „New York Journal”, 25 października 1896 r. Bardzo trudno precyzyjnie określić to, czym jest komiks. Od setek lat dzieła przypominające komiks, a więc takie, w których opowiada się historie za pomocą obrazu albo połączenia obrazu z tekstem, pojawiają się w malarstwie, rzeźbie, grafice, rysunku, rysunku satyrycznym… Granice formalne komiksu zawsze były płynne. Samo określenie „komiks” jest znacznie młodsze niż komiks a nawet niż komiks nowoczesny.  W roku 1989 na festiwalu Lucca Comics & Games krytycy ustalili, że pierwszym komiksem nowoczesnym jest seria prasowa z przygodami Yellow Kida[1] autorstwa Richarda Feltona Outcaulta. Ukazywała się ona od 1895 do 1898 pod różnymi tytułami w prasie amerykańskiej, w „New York World” Josepha Pulitzera i „New York Journal” Williama Randolpha Hearsta, a także w Europie, w formie przedruków. Za pierwszą planszę nowoczesną uznano The Yellow Kid and His New Phonograph , któ...

 „Komiks polski w okresie przemian systemowych” to projekt badawczy realizowany przez Piotra Machłajewskiego w ramach programu stypendialnego „Kultura w sieci” (Sztuki wizualne) od 1 sierpnia do 31 października 2020 r. Piotr Machłajewski – kurator m.in. wystaw z zakresu komiksu. Zrealizował ich kilkadziesiąt. W Polsce i za granicą. Współpracował z najważniejszymi polskimi twórcami komiksów. Jest autorem tekstów o komiksie, redaktorem albumów i katalogów. Zrealizowano w ramach programu stypendialnego Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego – Kultura w sieci.